Ik, Vondel

Iedereen heeft wel van Lucifer of Gijsbrecht van Aemstel gehoord, en anders wel
van het Amsterdamse Vondelpark of een van de vele Vondelstraten die Nederland
rijk is. Joost van den Vondel (1587-1679) wordt met recht de 'prins der
dichters' genoemd. Niet eerder werd zijn levensverhaal zo fonkelend en energiek
verteld als in Ik, Vondel, de roman waarin Hans Croiset zich op meesterlijke
wijze verplaatst in wereld en wandel van 'de Nederlandse Shakespeare'.

Anno 2016 bestaan er negentien (!) biografieën over de canonieke dichter en
toneelschrijver Joost van den Vondel. Hans Croiset voegt daar geen twintigste
aan toe; zijn roman Ik, Vondel is de autobiografie van de oude Vondel zélf. Van
de eerste tot de laatste bladzijde voert Vondel het woord, aan de vooravond van
het einde van zijn leven. En wat een leven heeft hij achter de rug! Hij was de
belichaming van de Gouden Eeuw. De Nederlandse welvaart bloeide als nooit
tevoren, en er waren nieuwe morele kompassen nodig.

In de geest van Oldenbarnevelt streed Vondel voor een 'passief gezag' en voor
burgerlijke vrijheid, waar hij zowel vrienden als vijanden mee maakte. Hij leed
onder de dood van al zijn kinderen en bleef uiteindelijk alleen achter op
tweeënnegentigjarige leeftijd. Bewondering, maar ook diepe vernedering, hij
maakte alles mee. Hij bracht de moed niet op zijn grote liefde ten huwelijk te
vragen, zozeer voelde hij zich gebonden aan de belofte van trouw aan zijn
overleden echtgenote.

En hij oogstte spot en maakte vijanden, toen hij twijfels uitte aan de
straffende God van het calvinisme. Hans Croiset regisseerde en speelde in vele
stukken van Vondel en nam zich al lang geleden voor om dieper in de ziel van de
geliefde en verguisde schrijver te kruipen. In zijn meeslepende roman laat hij
Vondel, die niet universitair geschoold is maar tóch aan de basis van onze taal
en literatuur heeft gestaan, naar woorden zoeken om zijn twijfels, zijn tijd en
zijn wereld vorm te geven. Ik, Vondel is een uniek tijdsbeeld van de Gouden
Eeuw, en een portret van een man die in zijn bewogen leven precies met dezelfde
vragen worstelde als jij en ik.